Tổng quan các đặc điểm và cấu tạo phanh đĩa ô tô chi tiết

Trong mỗi chiếc xe, hệ thống phanh là bộ phận quan trọng và không thể thiếu để đảm bảo an toàn trong quá trình di chuyển. Một chi tiết cực kỳ quan trọng trong hệ thống ấy chính là cấu tạo phanh đĩa ô tô. Vậy thì cấu tạo này khác gì so với phanh tang trống? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Tham khảo thêm: Cơ cấu trục khuỷu thanh truyền

Tổng quan về cấu tạo phanh đĩa ô tô

Trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm cụ thể về bộ phận quan trọng, đặc biệt này nhé!

Phanh đĩa ô tô là gì?

Phanh đĩa ô tô là một thiết bị cơ học nằm bên trong hệ thống phanh, có chức năng chính là dừng hoặc giảm tốc độ của xe trong quá trình di chuyển. Hoặc ta có thể gọi bằng một tên khác quen thuộc đó chính là thắng (bộ giảm tốc), sử dụng lực ma sát để biến chuyển động năng thành nhiệt năng.

Nếu so với phanh tang trống được bố trí ở cầu sau của xe thì phanh đĩa sẽ được đặt ở cầu trước. 

Cấu tạo phanh đĩa ô tô

Cấu tạo hệ thống phanh đĩa ô tô sẽ được chia ra làm 4 bộ phận chính, đó là: đĩa phanh (Roto), ngàm phanh (Caliper), má phanh (Brake pads) và cuối cùng là dầu (Piston). Chúng ta sẽ đi chi tiết vào 4 bộ phận chính trong cấu tạo phanh đĩa ô tô.

Đĩa phanh (Roto)

Đây là bộ phận được gắn trực tiếp trên cụm may-ơ của bánh xe và gồm có các loại roto như: đặc, thông gió và tang trống. Tùy theo từng thiết kế, mà đĩa phanh sẽ được xẻ rãnh hoặc đục lỗ chứ không phải là một bề mặt phẳng, nhằm tối ưu khả năng tản nhiệt cho hệ thống phanh của ô tô.

Roto thường được làm từ các chất liệu cứng cáp, chịu lực, chịu nhiệt tốt, có độ bền cao và ít bị hư hỏng trong suốt quá trình sử dụng. Đĩa phanh được làm từ hợp kim, thép carbon,… và vẫn có thể vỡ nếu lực tác động lớn hơn ngưỡng cho phép nhiều lần.

Tuy nhiên, sau một thời gian dài sử dụng, bề mặt roto cũng sẽ bị trầy xước do má phanh đã quá mài mòn, không đạt tiêu chuẩn hoặc có thể gặp các vấn đề lớn khác như: nứt vỡ, cong vênh,… 

Tham khảo thêm: Cảm biến nhiệt độ nước làm mát

Ngàm phanh (Caliper)

Ngàm phanh hay còn được gọi là cùm kẹp phanh, có công dụng giữ má phanh và ép chúng tỳ lên bề mặt roto để tạo ra lực ma sát. Điều này sẽ giúp xe giảm tốc hoặc dừng lại mà không bị giật. Hiện nay trên thị trường được phân chia thành 2 loại chính như sau: 

• Cùm kẹp phanh cố định: Có kết cấu gồm 2 piston thủy lực nằm đối xứng. Khi xảy ra lực tác động, má phanh sẽ tỳ vào roto nhưng sẽ không khiến ngàm phanh di chuyển. Loại này có chi phí khá đắt đó và chỉ phù hợp cho một số dòng xe thể thao.

• Cùm kẹp phanh dạng trôi: Gồm mặt tựa và piston, khi xảy ra lực tác động, piston sẽ tỳ lên mặt roto và tạo ra phản lực để thúc đẩy cùm kẹp phanh di chuyển.

Má phanh (Brake pads)

Hệ thống bố thắng đĩa ô tô là một khối thống nhất và bao gồm 2 cặp má phanh lắp đối xứng, kẹp chặt với 2 đĩa phanh. Chúng được làm từ các vật liệu chịu nhiệt tốt như: hợp kim, gốm,… Khi bóp phanh, 2 má phanh sẽ kẹp chặt roto để làm giảm tốc độ của xe và dừng hẳn.

Các đường xẻ trên má phanh giúp thoát nhiệt, bụi trong quá trình vận hành. Khi phanh xe, ta nghe thấy tiếng kêu rít, đó là dấu hiệu cho thấy má phanh ô tô đã bị mòn và cần được thay thế.

Dầu (Piston)

Đặc điểm của cấu tạo phanh đĩa ô tô đó là sử dụng dầu chuyên dụng để truyền lực cho má phanh. Khi piston vận hành, tạo một lực để ép má phanh vào đĩa phanh, giúp xe giảm tốc độ và dừng lại.

Dầu phanh vẫn sẽ bị hao mòn trong quá trình sử dụng, vậy nên cần phải bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo an toàn cho cả người lẫn xe. Ngoài ra, còn có một số bộ phận khác thuộc hệ thống phanh đĩa như: lò xo, bộ lọc khí,…

Tham khảo thêm: Máy phát điện ô tô

Nguyên lý hoạt động của cấu tạo phanh đĩa ô tô

Sau khi đã được tìm hiểu về cấu tạo hệ thống phanh đĩa ô tô, tiếp theo đây hãy cùng xem về cách thức hoạt động của chúng sẽ như thế nào nhé!

Nguyên lý hoạt động chính của cấu tạo phanh đĩa ô tô:

Đặc điểm phanh đĩa ô tô là sử dụng lực ma sát, biến đổi chúng từ động năng thành nhiệt năng, khiến cho xe giảm tốc độ hoặc dừng lại.

Khi người lái đạp phanh, áp suất dầu trong các xylanh và đường ống của xe sẽ tăng lên. Khi đó, chúng sẽ tạo ra lực đẩy piston, đồng thời má phanh sẽ ép chặt vào đĩa phanh để tạo ra lực ma sát cho bánh xe. Như vậy, sẽ giúp cho roto và cụm may-ơ của bánh xe giảm dần tốc độ hoặc hãm lốp xe để dừng lại theo ý muốn.

Khi người lái bỏ phanh, áp suất dầu sẽ giảm nhanh khiến cho vòng đệm kín đầu bị biến dạng, làm cho má phanh và piston rời khỏi roto.

Lưu ý: Trong quá trình sử dụng phanh đĩa, người lái cần tuân thủ 3 bước kỹ thuật đó là: rà phanh, phanh theo nhịp, kết hợp phanh và về số thấp để xe dừng an toàn. Kỹ thuật này thường được áp dụng đối với việc chạy tốc độ cao, đoạn đường khó, tải nặng,…

Tham khảo thêm: Các loại đèn pha ô tô

Ưu, nhược điểm của cấu tạo phanh đĩa ô tô

Tiếp theo đây, chúng ta hãy cùng xem ưu và nhược điểm của phanh đĩa ô tô sẽ có sự khác biệt gì so với các loại phanh khác nhé!

Ưu điểm phanh đĩa ô tô

Những ưu điểm nổi bật của cấu tạo phanh đĩa ô tô là:

• Tạo ra lực ma sát lớn nên có độ hiệu quả đạt từ 60 – 80% và chính xác cao hơn phanh tang trống.
• Thời gian phanh ngắn, chưa tới 0,5 giây, giúp xe giảm tốc nhanh chóng và không có nhiều khoảng trượt.
• Có thiết kế trọng lượng nhẹ hơn phanh tang trống, giúp giảm tải trọng xe hiệu quả hơn.
• Có khả năng tản nhiệt tốt bởi các xẻ rãnh hoặc đục lỗ, giúp duy trì phanh trong một thời gian dài và giảm thiểu nguy cơ cháy, tăng độ bền.
• Dễ dàng thay thế, sửa chữa so với những loại phanh khác.
• Không gây ra hiện tượng kẹt nước giữa đĩa và rãnh phanh, các hạt bụi, mịn của lớp lót sẽ tự làm sạch.

Nhược điểm phanh đĩa ô tô

Một số điểm hạn chế của cấu tạo phanh đĩa ô tô bao gồm:

• Có thiết kế hở dễ bị hoen gỉ và bám đầy bụi bẩn, dính nước, vì vậy cần phải tiến hành vệ sinh định kỳ để tránh làm hỏng hệ thống phanh.
• Đặc điểm chính là hoạt động phụ thuộc nhiều vào dầu phanh, nên phải thường xuyên thay dầu mới định kỳ.
• Bố thắng đĩa ô tô (má phanh) bị hao mòn nhanh bởi sự ma sát và phanh mạnh.
• Trong quá trình di chuyển, nếu tác động một lực quá nhanh hoặc ABS trên xe hoạt động kém, khiến cho phanh đĩa bị bó cứng, dễ lật xe, ngã khi phanh gấp.
• Dễ tạo ra tiếng ồn bởi sự ma sát lớn của hệ thống phanh đĩa ô tô.
• Chi phí thay thế, lắp đặt cao hơn so với phanh tang trống.
• Không có khả năng tự cung cấp năng lượng để đứng yên trong lúc đỗ xe như phanh tang trống.

Tham khảo thêm: Hệ thống khởi động

Các lỗi thường gặp khi sử dụng phanh đĩa ô tô

Trong quá trình sử dụng, chúng ta không thể tránh khỏi việc các bộ phận của xe bị hư hại sau một thời gian dài, đặc biệt là hệ thống phanh. Bởi chúng phải thường xuyên làm việc liên tục, tạo ra lực ma sát lớn khiến các bộ phận dễ bị mài mòn, hoạt động kém hiệu quả.

Sau đây là một số lỗi thường gặp khi sử dụng phanh đĩa ô tô:

• Phanh đĩa dễ bị bó cứng, phát ra tiếng rít khi bóp phanh.
• Đạp phanh nặng, có thể do hệ thống trợ lực phanh đang gặp vấn đề.
• Má phanh dễ bị mài mòn, hư hỏng, biến dạng.
• Phanh bị trượt hoặc rung giật khi sử dụng.
• Xuất hiện tình trạng rò rỉ dầu ở hệ thống phanh.

Đó là liệt kê một số nguyên nhân thường gặp ở cấu tạo phanh đĩa ô tô. Người dùng cần phải xác định đúng nguyên nhân hư hỏng để có thể đưa ra phương án xử lý phù hợp. Khi xảy ra các dấu hiệu trên, người dùng nên tiến hành thay mới phanh đĩa để đảm bảo an toàn cho cả người và xe.

Bên cạnh đó, cần phải thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, nhằm phát hiện sớm vấn đề và khắc phục kịp thời. Nên lựa chọn những địa điểm mua bán uy tín để mua được phanh đĩa chất lượng, chính hãng, tránh việc mua phải hàng giả, kém chất lượng.

Trên đây là những thông tin chia sẻ hữu ích về các đặc điểm cấu tạo phanh đĩa ô tô. Qua đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về vai trò của từng bộ phận trong hệ thống, giúp chúng ta chọn lựa và sử dụng hiệu quả hơn. Ngoài ra, nếu bạn đang cần tìm nơi bán phụ tùng hệ thống phanh đĩa ô tô thì hãy liên hệ ngay với Phụ Tùng Đại An để được tư vấn chi tiết thêm.